Choroba wysokościowa to zespół chorobowy, który może pojawić się, gdy gwałtownie zwiększa się wysokość. Powoduje ją niedobór tlenu we wdychanym powietrzu. Objawy choroby wysokościowej to m.in. bóle głowy, nudności oraz odczuwalne zmęczenie. Na chorobę wysokościową cierpi statystycznie co 4 osoba. Warto wiedzieć o jej istnieniu i potrafić jej zapobiec, szczególnie jeśli lubimy górskie wycieczki. Poniżej podpowiadamy, co powinien o niej wiedzieć każdy amator gór!
Choroba wysokościowa – czym jest?
Choroba wysokościowa jest schorzeniem, którego objawy pojawiają się na dużych wysokościach. Jej bezpośrednią przyczyną jest zmniejszająca się ilość tlenu w powietrzu. Powoduje ona przyspieszenie pracy serca i płuc oraz zwiększenie ilości dwutlenku węgla w organizmie. W większości przypadków objawy choroby wysokościowej zaczynają się pojawiać na wysokości 2500 m n.p.m.. U niektórych osób jednak pierwsze symptomy mogą pojawić się na większej wysokości np. 4000 m n.p.m. Choroba wysokościowa może pojawić się u każdego. Na ryzyko jej wystąpienia nie wpływa wiek, masa ciała czy doświadczenie w przebywaniu na wysokości.
Choroba wysokościowa – jak wygląda?
Najczęstsze objawy choroby wysokościowej to:
- Bóle głowy
- Zaburzenia równowagi
- Nudności
- Problemy z koncentracją
- Odczuwanie silnego zmęczenia
- Zaburzenia snu
Zlekceważone początkowe objawy choroby wysokościowej mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Częstym jej powikłaniem jest obrzęk płuc, który objawia się m.in. przez kaszel z krwią, płytki oddech, duszności, zaburzenia widzenia oraz uczucie bólu w klatce piersiowej. Objawy choroby wysokościowej przerodzić się mogą również w zapalenie opon mózgowych. Rozpoznać je możemy po bardzo silnym bólu głowy, zaburzeniach ruchu i mowy, senności i podkrwionych oczach. Najpoważniejszym powikłaniem, które może wywołać choroba wysokościowa, jest obrzęk mózgu. Jest on realnym zagrożeniem życia. Obrzękowi mózgu z reguły towarzyszy utrata świadomości, brak możliwości zachowania równowagi, paraliż oraz omamy.
Choroba wysokościowa – jak zapobiegać?
Każdy turysta górski jest narażony na wystąpienie choroby wysokościowej. Możemy jednak spróbować jej zapobiec poprzez wdrożenie odpowiedniej profilaktyki. Przed wyprawą musimy zatroszczyć się o naszą kondycję i stan zdrowia. Szczególnie ważne jest monitorowanie ciśnienia krwi. Zanim wyruszymy w góry, musimy także unikać sytuacji stresowych oraz dbać o wypoczynek i odpowiednią ilość snu. Podczas wyprawy musimy dać sobie czas na aklimatyzację. Proces ten musi być powolny. Aklimatyzację ułatwi nam unikanie nadmiernego wysiłku oraz wysypianie się. Trasę wędrówki powinniśmy więc pokonywać etapami. Zaleca się, aby jednego dnia pokonywać maksymalnie wysokość 700 m n.p.m., a podczas trasy regularnie robić przystanki. Wystąpienie objawów choroby wysokościowej zależne jest także od naszej diety. Turyści górscy podczas wyprawy powinni spożywać posiłki z większą ilością węglowodanów i mniejszą zawartością tłuszczy. W profilaktyce choroby wysokościowej ważne jest również nawadnianie się. Powinniśmy podczas wyprawy spożywać około 5 litrów płynów dziennie. Kolejnym istotnym punktem działań profilaktycznych jest zrezygnowanie z alkoholu, papierosów, kawy oraz seksu. Nie należy również zapominać o wzajemnym dbaniu o siebie. Przez cały okres trwania wyprawy powinniśmy zwracać uwagę, czy u naszego partnera nie wystąpiły objawy choroby wysokościowej. Część turystów górskich dwa dni przed wyprawą stosuje acetazolamid. Jest to lek na jaskrę, który ułatwia oddychanie oraz zmienia stężenie krwi. Może on jednak prowadzić do drętwienia kończyn i zaburzeń smaku, dlatego jego zażycie warto skonsultować z lekarzem.
Choroba wysokościowa – jak się przygotować?
Choroba wysokościowa może pojawić się u każdego z nas, nawet jeśli zastosowaliśmy odpowiednią profilaktykę. Musimy więc odpowiednio przygotować się na wystąpienie jej objawów. Przede wszystkim na wyprawę górską powinniśmy się zaopatrzyć w pulsoksymetr. Dzięki temu małemu urządzeniu szybko dowiemy się o stopniu nasycenia krwi tlenem (saturacji). Pulsoksymetr u zdrowego człowieka powinien pokazać około 97-99%. Na wysokości może jednak pokazać nawet 82%. Jeśli pusoksymter pokazał wartość niższą niż 82%, to powinniśmy natychmiastowo podjąć działania. Po zauważeniu pierwszych objawów choroby wysokościowej powinniśmy przede wszystkim się zatrzymać. Pod żadnym pozorem nie powinniśmy kontynuować wyprawy. Jeśli objawy nie ustępują, to konieczne jest stopniowe zmniejszanie wysokości. Na wyprawę warto zabrać ze sobą także leki farmakologiczne na chorobę wysokościową. Przydatne będzie także podanie tlenu.
Choroba wysokościowa – podsumowanie
Choroba wysokościowa może być bardzo niebezpieczna dla turystów górskich. Ryzyko jej wystąpienia nie oznacza jednak, że musimy zrezygnować z wędrówek. Jednak przed wyjściem przypomnijmy sobie, jakie objawy ma choroba wysokościowa oraz jak powinniśmy się zachować, gdyby wystąpiły. Pomyślmy także o profilaktyce i rozpocznijmy ją odpowiednio wcześnie.
